بازنشر - هفته نامه تحلیلی خبری «الوند»
به گزارش آفتاب صبح به نقل از هفته نامه الوند؛ امروز ایران در شرایطی است که بیش از هر زمان دیگر نیازمند بالاتربردن «اعتماد اجتماعی» و «امنیت روانی» است. این مواردی که ذکر شد پیوند عمیقی با موضوعات اقتصادی دارد. اقتصاد هم با مدلی که برای کشور الگو قرار گرفته، باید به سمتی برود که از درون زایش داشته و چشم‌اندازی به بیرون داشته باشد. برای رسیدن به این مطلوب، نهادهای دولتی، خصوصی و گروه‌های مردم نهاد باید باهم همکاری کنند.
بر همین اساس، اگر بخواهیم به این الگو وفادار باشیم و از آن تبعیت کنیم؛ باید الگوهای داخلی کشور را که بر این اساس شکل گرفته و موفق هم بوده، بررسی و به سرعت در دستور کار قرار دهیم.
سال 95 سه استان در کشور (آذربایجان شرقی، کرمان و لرستان) به عنوان الگو و پایلوت اقتصاد مقاومتی انتخاب شدند؛ در میان این 3 استان، کرمان توانست فعالیت بهتری داشته باشد، اینقدر که مقام معظم رهبری در مورد «قلعه‌گنج» (یکی از شهرستان‌های نمونه برای فعالیت جهادی در کرمان) اعلام نظر فرمودند. الگو اما از این قرار بود که استان کرمان به 8 بخش تقسیم و هر بخش به یک نهاد خصوصی یا نیمه خصوصی بزرگ تحویل داده شد، تا آنجا به فعالیت‌های عام‌المنفعه و مسئولیت‌های اجتماعی پرداخته شود. گل‌گهر، اتاق بازرگانی کرمان، بانک رسالت، جهاد دانشگاهی، شرکت میدکو، شرکت ماهان و کرمان موتور، هلدینگ استراتوس و ... متولیان این بخش‌ها شدند. همه تلاش کردند در عرصه سازندگی کنار دولت و ملت باشند. مسئولیت اجتماعی آن‌ها هم این بود که از درآمدهایی که دارند، کارهایی در حوزه‌های اشتغال، آموزش، فرهنگ، توانمندسازی مردم منطقه و ... انجام دهند. همانطور که از نام‌های شرکت‌ها هم پیداست همه نیمه خصوصی و خصوصی هستند.
درآمد شرکت مخابرات همدان و مسئولیت‌های اجتماعی در ساختار اقتصاد مقاومتی
اگرچه این الگو در همدان اجرایی نشده، اما می‌توان انتظار داشت که نهادهای عمومی پردرآمد بر اساس تعهد اجتماعی در این عرصه گام بردارند. بر همین اساس؛ و بر مبنای ساختاری که درباب اقتصاد مقاومتی طرح موضوع شد؛ باید دید شرکت مخابرات منطقه همدان از منظر مسئولیت‌های اجتماعی به کدام بخش پرداخته و چه فعالیت‌هایی را در استان همدان صورت داده است؟
هر چند همه می‌دانیم که ایجاد و بهره‌برداری شبکه‌های مخابراتی و هر گونه فعالیت مربوط به حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات به استثنای شبکه‌های مادر مخابراتی و ... از جمله وظایفی است که به صورت قانونی برای شرکت مخابرات ایران (و به تبع آن همدان) در نظر گرفته شده و نمی‌توان نهادی را اجبار کرد که بیش از مقررات فعالیت کند؛ اما در سراسر کشور، بسیاری از شرکت‌های خصوصی و نیمه خصوصی و حتی عمومی، برای اینکه اقتصاد، آموزش و فرهنگ کشور را ارتقاء دهند فعالیت‌های عام‌المنفعه انجام می‌دهند، آیا مخابرات همدان هم این کارها را انجام داده است؟
شاید بد نباشد بدانیم که بخشی از درآمدهای مخابرات از فروش خط، صوت، مکالمه و دیتا حاصل می‌آید. بنابراین مخابرات در بسیاری از موارد درآمدهای پایدار و ثابتی دارد که مبلغ قابل توجهی هم می‌شود.
حالا شرکت مخابرات همدان – به عنوان تابعی از مخابرات ایران - نمی‌تواند بگوید که درآمد زیادی ندارد؛ اگر درآمدش زیاد نیست دلایلی دارد که احتمالاً به شیوه مدیریت ارتباط دارد. در همین راستا، خوب است بدانیم که در مراسم بیستمین رتبه‌بندی رسمی شرکت‌های برتر ایران، که 29 بهمن ماه 1396، در مرکز همایش‌های بین المللی صداوسیما برگزار شد؛ شرکت مخابرات ایران، ضمن اینکه در گروه «ارتباطات و مخابرات»، رتبه نخست را در کشور به دست آورد؛ در دو شاخص «بالاترین ارزش افزوده» و «بیشترین سودآوری»؛ نیز رتبه دوم را از آن خود کرد. در شاخص «میزان فروش درآمد»؛ با سه رتبه ارتقاء، رتبه یازدهم را کسب کرد. این درحالی‌ست که شرکت‌های بالاتر از مخابرات عبارت بودند از: هلدینگ بانک ملت؛ شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، ایران‌خودرو، بانک پارسیان، شرکت پالایش نفت اصفهان، بانک تجارت، سایپا، شرکت گروه نفت و گاز پارسیان، بانک رفاه کارگران، بانک آینده؛ و در این لیست فولاد مبارکه اصفهان، شرکت پالایش نفت تهران، بانک انصار، مهراقتصاد، کشاورزی و ... هم بعد از مخابرات قرار گرفته‌اند. یعنی درآمد مخابرات ایران به مراتب بیشتر از بانک‌های بزرگ کشور، نفت و پالایش و حتی فولاد مبارکه سپاهان است. اما آیا به همان اندازه که این نهادها - حتی بانک‌ها – به مسئولیت اجتماعی توجه داشته‌اند، مخابرات همدان (جدای از مخابرات ایران) در اندازه‌های خودش به مسئولیت‌های اجتماعی‌اش بنابر میزان درآمد پرداخته است؟ پاسخ را مردم باید بدهند! آیا شرکت مخابرات همدان می‌تواند مدعی باشد که درآمد قابل توجهی ندارد؟ اگر ندارد چطور ممکن است در کل شرکت مخابرات ایران (که از اجزایی تشکیل شده و مخابرات همدان هم یکی از مهمترین آن‌هاست) سوددهی به این میزان اعلام شده باشد؟ اما در همدان درآمد ناکافی باشد.
احتمال درآمد ماهانه 100 ملیارد تومانی/ بیشتر یا کمتر!؟ تایید یا تکذیب؟
امروز عدد مشخصی از درآمدهای مخابرات (ایران و همدان) که به صورت رسمی اعلام شده باشد وجود ندارد؛ الا اینکه در برخی مواقع، آماری غیر رسمی توسط رسانه‌ها منتشر می‌شود و توسط روابط عمومی شرکت مخابرات ایران هم مورد تکذیب هم قرار نمی‌گیرد: به عنوان نمونه: «در سال 94 مجموع درآمد مخابرات ایران از تلفن ثابت حدود 3 هزار میلیارد تومان بوده (با تعرفه قبلی30 ریال که الان به 45 ریال افزایش یافته است). (خبرگزاری فارس 17 مرداد 95). فکر می‌کنید در همان سال 94 از درآمد 3 هزار ملیاردی از تلفن ثابت (فقط مکالمه تلفن ثابت) چقدر آوردۀ همدان بوده است؟ اگر این عدد را با یک میانگین متوسط بین 31 استان تقسیم کنیم سهم همدان چقدر می‌شود؟!
به یک آمار دیگر هم توجه کنیم؛ در سال 95 مهندس تراکمه (عضو هیئت مدیره وقت و معاون وقت تنظیم مقررات شرکت مخابرات ایران در هجدهمین مراسم نمادین آغاز معاملات بورس تهران) اعلام کرده که حدود ۳۰ میلیون مشترک تلفن ثابت (یعنی تقریباً هر 2 و نیم نفر ایرانی 1 خط تلفن) و ۵ میلیون مشترک ADSL در مجموعه مخابرات داریم، اگر آمار سال 95 را ملاک قرار دهیم در کشور حدود 30 میلیون خط ثابت وجود داشته است. حالا اگر فقط به آمار سال 94 که خبرگزاری فارس ارائه کرده و مبلغ 3 هزار ملیارد تومان درآمد مخابرات ایران (برای تلفن ثابت) استناد کنیم، سهم همدان باید تقریباً «یک سی‌ویکم» باشد (1 استان از 31 استان). حالا به این درآمد، درآمد اینترنت، درآمدهای اپراتور زیر مجموعه شرکت مخابرات را هم اضافه کنید. (مهندس صدری مدیرعامل شرکت مخابرات ایران در فروردین 97 اعلام کرده که شرکت ارتباطات سیار – همراه اول – هم زیر مجموعه ماست بنابراین درآمدهایش هم برای مخابرات خواهد بود).
جمع درآمدهای شرکت مخابرات استان همدان از محل تلفن ثابت (صوت، اینترنت)، همراه اول، (صوت، پیامک، اینترنت) چه عددی می‌شود؟ 8 درصد این عدد در کل شرکت مخابرات ایران سهم دولت است و باقی در دست مخابرات خواهد ماند. اگر فرض همان 3 هزار ملیارد تومانی باشد که در سال 94 اعلام شده و با تعرفی قبلی بوده، درآمد مخابرات ایران از همدان چقدر بوده است؟ 100 میلیارد تومان؟ بیشتر یا کمتر؟ آن هم فقط برای تلفن ثابت. نه برای اینترنت، همراه اول و ... ؛ که اگر با آن‌ها مورد محاسبه قرار گیرد عددی بیش از این مقدار احتمالاً خواهد شد!
هزینه‌های فعالیت‌های زیرساختی بر عهده وزارت ارتباطات
شاید شرکت مخابرات اعلام کند که هزینه‌هایش غیر از پرسنل؛ بسیار زیاد است. اما باید گفت که اهم هزینه‌های زیر ساختی، اساساً در اغلب بخش‌های وزارتخانه‌ها، به عنوان فعالیت‌های حاکمیتی محسوب شده و بر عهده دولت (وزارت ارتباطات) است. در بخش مخابرات هم بخش زیرساخت متفاوت با شرکت مخابرات ایران است و کارهای زیرساختی با بودجه دولت صورت می‌پذیرد؛ بنابراین فعالیت‌های زیرساختی بر عهده دولت است. بر همین اساس هم لازم به ذکر است که در لایحه بودجه سال 97 برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بودجه‌ای در نظر گرفته شده که این بودجه در وزارتخانه، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، سازمان فضایی ایران، شرکت ملی پست و شرکت زیرساخت تقسیم شده و خواهد شد.
شرکت مخابرات منطقه همدان چه باید بکند؟
در همین نوشتار آمد که «مسئولیت اجتماعی» در قالب «اقتصاد مقاومتی» وظیفۀ همگانی و نانوشته در قانون است؛ به ویژه نهادهایی که توان اقتصادی دارند ضمن شفافیت‌های مالی (که تشخیص آن با نهادهای ناظر است) باید تا می‌توانند برای استقلال کشور و توانمندسازی مردم منطقه در حوزه‌های مختلف تلاش کنند. شرکت مخابرات منطقه همدان به عنوان یکی از شرکت‌های مهم درآمدزا در استان، باید در شرایط فعلی بخشی از مسئولیت‌های اجتماعی استان را بر دوش بگیرد. اقتصاد مقاومتی امروز بیش از هر زمان دیگری می‌تواند کشور را از برخی چالش‌ها دور کند؛ بر همین اساس، وظیفۀ اخلاقی نهادهای درآمدزا این است که فقط به فکر خدمات قانونی – در حوزه‌های وظایف – نباشند. مخابرات برای ارتقاء «برند» هم که شده باید بیشتر در کنار مردم قرار بگیرد. سرمایۀ اجتماعی مخابرات بیش از آنکه به خاطر خدماتش باشد باید بر اساس نگاهی برنامه‌ریزی شود که مردم در حوزه‌های مسئولیت اجتماعی به آن دارند. حتی باید گفت رویداد 2018 در همدان و در بخش گردشگری می‌تواند برای مخابرات یک فرصت باشد. فرصتی که به ارتقاء برند خود کمک بیشتری کند.
بدیهی‌ست که مردم علاقمند هستند بدانند شرکت مخابرات استان همدان چه فعالیت‌های مثبتی در حوزه اقتصاد مقاومتی و مسئولیت‌های اجتماعی در شهر و استان همدان انجام داده که به توانمندسازی مردم منطقه کمک کرده باشد.