استراتژی فولاد مبارکه؛ افزایش ظرفیت، تنوع محصول و ارتقای کیفیت

آفتاب صبح- حسین ابوالفتحی؛ حسن گوهرپور

پیش از نوروز 96 فرصتی دست داد تا با وی درباره رویکرد یک سال گذشته شرکت فولاد مبارکه و تاثیرات برجام بر صنعت فولاد کشور به گفتگو بنشینیم. مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه در این گفتگوی یک ساعته به نکات مهمی اشاره داشت. او در بخشی از گفته‌های خود درباره تاثیرات برجام به خبرنگار ما گفت:«در ایام تحریم‌ها ما از حضور شرکت‌های خارجی در کشور محروم بودیم و در معامله با آن‌ها محدودیت داشتیم. در عین حال ما برای تامین قطعات و تجهیزاتی که الزاما باید از خارج تامین می‌شد ناچار به پرداخت هزینه گزاف، اقدامات غیرمتعارف، ارتباط با اشخاص و شرکت‌های واسطه یا بقول رئیس جمهور کاسبان تحریم می‌شدیم؛ اما امروز با تغییر شرایط، خود این شرکت‌ها برای حضور در ایران و ایجاد نمایندگی پیش‌قدم شده و تلاش می‌کنند بخشی از بازار ایران را نیز در اختیار خود بگیرند.» دکتر سبحانی مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان در گفتگوی خود با «آفتاب صبح» مباحث بسیاری را مطرح کرده که در ادامه آمده است.

در طول یک سال گذشته برجام چه تأثیری بر صنایع کشور گذاشته است؟

ایران از نظر وسعت و جمعیت کشوری بزرگی است و با توجه به سرمایه‌های انسانی خود، کشور جوانی به حساب می‌آید؛ این در حالی است که کشورهای اروپایی به دلیل فقدان نیروی مولد و تولیدکننده، پناهنده و مهاجرین زیادی می‌پذیرند. خوشبختانه وجود منابع غنی طبیعی و معدنی در سراسر کشور، باعث شده تا ما پتانسیل بالایی برای توسعه صنعتی داشته باشیم. صنایع و واحدهای زیادی در کشور وجود دارند که با توجه به شرایط، طی سال‌های اخیر فشار زیادی را تحمل کرده‌اند. در شرایط فعلی، کشور ما در همه حوزه‌های صنعتی اعم از فولاد، پتروشیمی، نیروگاه، نفت، گاز، نساجی، سیمان و خودرو نیاز جدی به نوسازی بر پایه تکنولوژی و دانش فنی روز دارد. در طول سال‌های گذشته، فشار ناشی از تحریم‌ها، موانع زیادی در مسیر توسعه صنایع به وجود آورد که از جمله آن‌ها می‌توان به محدودیت دسترسی به منابع مالی ارزان قیمت خارجی، تکنولوژی روز، محرومیت از مراودات بانکی و ... اشاره کرد. صادرات ما وابسته به تمام این دسترسی‌ها که ذکر کردم بود و بسیاری از بازارهای ما با محدودیت در مراودات بانکی جهت تأمین مالی و نقل و انتقال پول و ... از دست رفت. این محدودیت‌ها باعث احتیاط بسیاری از سرمایه‌گذاران برای ورود به بازار ایران شد و این امر تأثیر بسیار بدی در وضعیت توسعه اقتصادی کشور داشت.

ظاهراً بعد از برجام تغییرات محسوس بوده است؟

بله؛ پس از برجام، شرایط تغییر کرد و ما توانستیم با رفع تحریم‌ها، به مرور به وضعیت خود سامانی بدهیم. در این مدت شاهد حضور هیأت‌های تجاری 200 تا 300 نفره از تجار و صنعتگران بزرگ کشورهایی مانند آلمان، اتریش، ایتالیا و ... بوده‌ایم. بازار ایران شرایط بسیار متنوع و جذابی برای کاریابی، بازاریابی، سرمایه‌گذاری و ... دارد. عده‌ای به دنبال فروش خدمات و تکنولوژی خود وارد این بازار می‌شوند و عده‌ای دیگر نیز، به برای بررسی و خرید محصولاتی همچون نفت، پتروشیمی، فولاد و ...، وارد کشور می‌شوند. در حوزه فولاد کشور، اخیراً قراردادی با یکی از هیأت‌های اروپایی که برای بازدید به ایران سفر کرده بودند، امضا شد. این گام نخست ما در مسیر توسعه بوده و به مرور فعالیت‌های‌مان شتاب بیشتری خواهد گرفت. از دیگر دستاوردهای برجام، رفع موانع دسترسی به منابع مالی و امکان تأمین، از طریق فاینانس است. منابع مالی در فاینانس از طریق خارج از کشور تأمین می‌شود و استفاده از این فرصت، شرایط مناسبی را در اختیار سیستم‌های بانکی کشور قرار می‌دهد. ما در ایام تحریم، برای نقل و انتقالات مالی ناچار بودیم از حضور واسطه و شرکت‌های ثالث استفاده کنیم؛ ریسک این کار بالا بود و برای فعالیت‌های بزرگ اقتصادی، بدون داشتن ضمانت‌نامه‌های بانکی و اعتبار اسنادی معتبر در سیستم بانکی، خطرات بسیاری با خود همراه داشت. اگر چه در فولاد مبارکه حتی در زمان تحریم طرح های توسعه ای زیادی اجرا شد و بازارهای صادرات محصولات نیز توسعه یافت اما استفاده از شرکت‌های واسطه برای دور زدن تحریم ها علاوه بر ریسک هزینه و زمان زیادی از ما می‌گرفت.

هزینه این خدمات توسط شرکت‌های ثالث هم بسیار بالا بود

بله؛ هریک از این شرکت‌های واسطه، با این عنوان که کشور تحریم است و تامین کالاهای استراتژیک مسیر پیچیده ای دارد با تحمیل هزینه‌های گزاف به صنایع کشور، فشار مضاعفی را بر پیکره اقتصاد وارد می‌کردند. پس از برجام، روند بسیاری از امور تسهیل شده و در حال حاضر بسیاری از شرکت‌ها برای خرید، فروش، انتقال تجهیزات، تکنولوژی و سایر فعالیت‌های اقتصادی، مستقیماً با خود ما وارد قرارداد می‌شوند. وابستگی به شرکت‌های اروپایی جهت تأمین قطعات یدکی برخی از حوزه‌های سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری، باعث شده بود در ایام تحریم‌ها که ما از سرویس‌دهی این شرکت‌ها محروم بودیم؛ با مشکلات بسیاری مواجه شویم. برای حفظ تولید قطعاتی را نیاز داشتیم که ناچار بودیم از خارج تامین کنیم. برای تأمین این قطعات ناچار به پرداخت هزینه گزاف، اقدامات غیر متعارف، ارتباط با اشخاص یا شرکت های واسطه و مسیرهای غیر عرف می‌شدیم؛ اما امروز با تغییر شرایط، خود این شرکت‌ها برای حضور در ایران و ایجاد نمایندگی پیش‌قدم شده و تلاش می‌کنند بخشی از بازار ایران را نیز در اختیار خود بگیرند. البته نباید انتظار داشت همه دستاوردهای برجام برای کل جامعه ملموس و محسوس باشد؛ اما برای کسانی که به نوعی در حوزه صنعت و مراودات بین المللی فعال هستند، این تغییرات به وضوح قابل درک است.

در گذشته محصولات شما با نام برند دیگری به بازارهای جهانی عرضه می‌شد، در حال حاضر تغییری در این شرایط به وجود آمده است یا خیر؟

بله، همان‌طور که اشاره کردید، متأسفانه در گذشته بنا به شرایطی که وجود داشت، محصولات ما با نام برند دیگری در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی عرضه می شد ولی مصرف کننده نهایی از منشاء توید کالا مطلع بود؛ اما شرایط پس از برجام تغییر کرده و در حال حاضر محصولات تولیدی ما، مستقیماً با نام و برچسب فولاد مبارکه راهی بازارهای جهانی می‌شود. امروز دیگر فاکتورها، صورت‌حساب‌ها، اسناد حمل و سایر اسناد تجاری محموله های تولید ما، با نام و منشأ فولاد مبارکه صادر می‌شود. مشتریان به شکل مستقیم با خود ما وارد مذاکره شده و خرید می‌کنند. حمل و نقل محصولات فولاد مبارکه بدون حضور واسطه، از بندرعباس بارگیری می‌شود؛ از مناطق مختلفی اعم از جنوب شرقی آسیا، خاورمیانه، اروپا، آفریقا مشتری داریم. مبادلات مالی نیز از طریق گشایش اعتبار اسنادی و واریز مستقیم وجه به حساب‌های بانکی فولاد مبارکه انجام می‌شود.

در این مدت، فروش و صادرات محصولات شما دچار چه تغییراتی شد؟

نسبت به سال قبل، افزایش تولید داشته‌ایم که حفظ این میزان تولید، منجر به افزایش حجم کمّی محصولات ما در بازار خواهد شد. با توجه به شرایطی که پسابرجام در کشور ایجاد کرده، صنایع داخلی ما از رکود خارج شده و تقاضای بازار داخلی نیز افزایش یافته است. برای نمونه صنعت خودرو برای تولید بیش از یک میلیون خودرو در سال جاری برنامه‌ریزی کرده است. ورق فولادی مورد نیاز این محصولات، از فولاد مبارکه تأمین می‌شود. با رفع تحریم‌ها، صادرات نفت، فرآورده‌های نفتی، پتروشیمی و کالاهای مظروف اوج گرفته و نیاز به ساخت بشکه و قوطی ‌های بیشتری برای صادرات این محصولات وجود دارد؛ ورق این بشکه‌ها و ظروف نیز از فولاد مبارکه تهیه می‌شود. در حال حاضر در شهرهای مختلف کشور شاهد توسعه صنایع مرتبط با نفت، گاز،  پتروشیمینیروگاه و ....  هستیم که برای احداث این صنایع فولاد نیاز است. به این ترتیب در کنار رفع تحریم‌ها و باز شدن بازار ایران به روی مشتریان بین‌المللی و بالعکس، ما با افزایش حجم تقاضای داخلی نیز مواجه هستیم. فشار تقاضا از سوی بازار داخلی افزایش یافته و ما ناچاریم توجه ویژه‌ای به بازار داخل کشور داشته باشیم. با این حال از صادرات محصولات خود نیز غافل نشده‌ایم و در تلاشیم با تنظیم و ایجاد توازن در دو بازار داخلی و خارجی، همچنان مشتریان خارجی و بازارهای بین‌المللی خود که به سختی تسخیر کرده ایم را نیز حفظ کنیم.

با تغییر شرایط بازار  جهانی چه تغییری در قیمت محصولات فولاد مبارکه ایجاد می‌شود؟

در حوزه صادرات ما تابع بازار جهانی هستیم؛ با افزایش قیمت در بازار جهانی، قیمت محصولات ما نیز افزایش می‌یابد؛ اما با کاهش قیمت نمی‌توانیم از فروش سر باز زده و بازارها را از دست بدهیم. فولاد، محصولی صنعتی است و مصرف‌کنندگان آن از اهالی صنعت هستند. صنعتگران، به دنبال یک تولیدکننده و تأمین‌کننده مطمئن و قابل اتکا هستند که بتواند در همه شرایط در کنارشان باشد. نمی‌توان به دلیل کاهش قیمت، از فروش محصول صرف‌نظر کرد. بنابراین اگر یک شرکت اروپایی مشتری ما شد، خط تولید خود را بر اساس محصولات فولاد مبارکه تنظیم خواهد کرد؛ به همین جهت، قراردادهای ما بلندمدت و با نرخ شناور تنظیم می‌شود؛ کارخانه فولاد مبارکه تعهد می‌کند کالای مورد نیاز مشتریان خود را به نرخ روز، تولید و تأمین کند. به این ترتیب، شرایط بازار، نرخ محصولات ما را تعیین خواهد کرد. کارخانه‌هایی که خط تولید خود را بر اساس کالای صنعتی مانند فولاد تنظیم می‌کنند را نمی‌توان در میانه راه رها کرد و دست آنها را خالی گذاشت. این نوع قراردادها صرفاً برای مجموعه فولاد مبارکه نیست، بلکه صنایع فعال در این حوزه، همه به این شکل قرارداد می‌بندند و نمی‌توانند با کاهش قیمت ها، از فروش محصول امتناع و بازار خود را از دست بدهند. یک کارخانه لوازم خانگی، خودرو سازی، نورد سرد و گالوانیزه باید مطمئن باشد که در طول سال، مواد اولیه‌اش تأمین شده و بموقع به دستش خواهد رسید. به همین دلیل قراردادها به شکل بلندمدت منعقد شده و قیمت نیز متناسب با شرایط جهانی به صورت شناور مورد توافق طرفین قرار می‌گیرد. فولاد مبارکه نیز جزئی از بازار جهانی است و از همین رویه پذیرفته شده در تجارت بین المللی تبعیت می‌کند.

افق چشم‌انداز 1404 به تولید 55 میلیون تن فولاد نظر دارد. به نظر شما شرایط زیرساختی ما نیازمند چه تغییراتی برای دستیابی به این هدف است؟

رسیدن به این حجم تولید طی ده سال آینده دور از تصور نیست؛ اما همان‌طور که اشاره کردید، باید زیرساخت‌های موجود را توسعه و بهبود داد. 55 میلیون تن فولاد، نیاز به ناوگان حمل و نقل ریلی و آبی عظیمی دارد. در حال حاضر زیرساخت‌های ما تنها قادر به جابجایی 20 میلیون تن فولاد، مواد اولیه، قطعات و تجهیزات و خدمات پشتیبانی است. با افزایش حجم تولیدات، باید زیرساخت‌ها نیز توسعه پیدا کنند. آب، برق، گاز و ... نیازهای صنعت فولاد هستند و باید دسترسی به آنها در معادن و کارخانجات تسهیل شود. در حوزه استخراج و اکتشاف نیز، باید پیش‌نیازهای لازم را مهیا کرد. خوشبختانه کشور در این حوزه هدف‌گذاری کرده‌است و واحدهایی که نیاز به توسعه داشتند، کار خود را شروع کرده‌اند در حال حاضر شاهد روند پیشرفت فیزیکی 20 تا 100 درصدی در این واحدها هستیم. رسیدن به حجم تولید 55 میلیون تن دور از دسترس نیست و ما می‌توانیم با توسعه زیرساخت‌ها، شروع پروژه‌های جدید، کار خود را گسترش داده و به هدف 55 میلیون تن برسیم.

مفهوم اقتصاد مقاومتی در صنایع فولاد کشور چگونه بازتعریف شده است؟

منظور از اقتصاد مقاومتی، اقتصادی درون‌زا و برون‌ نگر است. باید در این تعریف دقیق شد؛ اقتصادی درون‌زاست که بر اساس پتانسیل‌های داخلی کشور خود عمل کرده و از نیروی انسانی متبحر و متخصص در کنار منابع طبیعی خدادادی و صنایع بهره بگیرد. در حوزه صنایع فولاد، مواد اولیه از معادن داخل کشور تأمین می‌شود؛ نیروی انسانی متخصص و پشتیبانی‌های لازم در داخل کشور در دسترس است؛ دیگر لازم نیست برای تأمین تجهیزات و قطعات یدکی، روان‌کارها و مواد نسوز به خارج از کشور متوسل شویم. اگر روزی به دور ما دیواری مجازی کشیده شود و اجازه مراوده با هیچ کشوری را نداشته باشیم، قطعاً صنعت فولاد کشور زمین‌گیر نخواهد شد و این مصداق اقتصاد مقاومتی است. زمانی که این کارخانه راه‌اندازی شد، تمام تجهیزات آن را از اروپا آوردند و ما از نظر قطعات یدکی و مصرفی، کاملاً وابسته به این کشورها بودیم؛ ولی امروز به مرزی از توانمندی رسیده‌ایم که دانش ساخت کلیه قطعات و تجهیزات را از طریق مهندسی معکوس به دست آورده و در درون خود، تولید دانش کرده‌ایم. امروز قطعات ما صاحب شناسنامه است و می‌دانیم که از چه درست شده، فرآیند ساخت آن چیست و برای ساخت آن باید چه موادی را در اختیار داشت. در حال حاضر بیش از 85 درصد از تجهیزات، قطعات یدکی و مواد مصرفی فولاد مبارکه، تولید داخل کشور است و تنها برای تأمین چند قلم نیاز به شرکت‌های خارجی داریم؛ آن هم به این دلیل است که تولید این محصولات در برهه فعلی توجیه اقتصادی نداشته و اگر روزی این نیاز به قدر کافی وجود داشته باشد، در این حوزه نیز ورود کرده و نیاز خود را تأمین خواهیم کرد. در حال حاضر می‌توانیم ادعا کنیم که فولاد مبارکه در راستای پیاده سازی سیاست اقتصاد مقاومتی مفهوم درون‌زا بودن را در درون خود نهادینه کرده و از پتانسیل‌های داخلی کشور برای ساخت، راه‌اندازی و بهره‌برداری از منابع معدنی استفاده می‌کند.  همچنین در راستای برون‌ نگر بودن، فولاد مبارکه همواره نگاهی فرامرزی داشته و صرفاً به تأمین نیاز بازارهای داخلی فکر نکرده است. ما به دنبال آنیم تا به بازارهای جهانی نفوذ کرده و با اضافه کردن تجهیزات و ماشین‌آلات، شرایط را برای بهبود کیفیت محصولات خود مهیا کنیم. به این ترتیب خواهیم توانست با تولید محصولات با کیفیت، سهم بیشتری از بازار جهانی را به خود اختصاص دهیم. به ضرث قاطع می‌گویم که اگر امروز فشار تأمین نیاز بازار داخلی روی ما نبود، ما در عرصه‌های جهانی حضور گسترده‌تری داشتیم. نام فولاد مبارکه برند شناخته‌شده و با کیفیتی است که حتی در ایام تحریم نیز از طریق شرکت‌های واسطه، مشتریان خود را داشت. خوشبختانه امروز فولاد مبارکه در اتحادیه اروپا که خود از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های فولاد است، جای پای محکمی پیدا کرده است؛ در آفریقا، خاورمیانه و کشورهای همسایه نیز بازار خوبی برای محصولات ما وجود دارد. فولاد مبارکه علاوه‌بر استفاده از پتانسیل‌های داخلی و درون‌زایی اقتصاد در خود، نگاهی فرامرزی داشته و استراتژی‌های خود را بر پایه نگرش فرامرزی استوار کرده است.

استراتژی شما برای رسیدن به توسعه، بر پایه تعریف محصولات جدید است یا صرفاً به موضوع ارتقاء کیفیت خواهید پرداخت؟

توسعه ما به دو شکل عمودی و افقی اتفاق خواهد افتاد؛ در حال حاضر به دنبال افزایش ظرفیت، ایجاد تنوع محصول و ارتقای کیفیت محصولات هستیم. برای مثال در گذشته ما صرفاً ورق‌های معمولی تولید می‌کردیم، اما امروز ورق‌های خودروی ما با چهار استاندارد به بازار عرضه می‌شود و همین امر باعث شده صنعت خودروی ما تقریباً از واردات ورق‌های فولادی بی‌نیاز شود. ما امروز قادریم ورق‌های با استاندارد API مورد نیاز در صنعت نفت و گاز را تولید کنیم که در گذشته جزو کالاهای واردارتی بوده‌اند. سرمایه‌گذاری‌های ما در راستای توسعه عمودی و افقی بوده و در کنار افزایش ظرفیت، توجه ویژه‌ای به ایجاد تنوع محصول داشته‌ایم. نمونه دیگری که می‌توانم برای شما مثال بزنم، تولید ورق‌های آجداری است که در صنعت کشتی‌سازی، سازه‌های کارخانجات صنعتی، پل‌های هوایی عابر پیاده و ... به کار می‌رود و ما تولید آن را از سال قبل شروع کرده‌ایم؛ تا پیش از این، ناچار بودیم برای تأمین نیازهای خود در این زمینه، به سراغ واردات برویم. طی شش ماه اخیر در راستای توسعه افقی خود، خطوط تولیدی راه‌اندازی شده که ظرفیت فولاد مبارکه را از 4/5 میلوین تن به ده میلیون تن در سال افزایش داده است؛ تا پایان امسال نیز خط جدیدی وارد مدار شده و اوایل سال آینده راه‌اندازی خواهد شد که به حجم تولید ورق در مجتمع فولاد سبا حدود 750 هزار تا 800 هزار تن اضافه خواهد کرد. تلاش می‌کنیم با نگاهی آینده‌نگر، بازارهای خود را رصد کرده و اتفاقات پنج سال آینده را پیش‌بینی کنیم. باید بدانیم چه استراتژی برای سرمایه‌گذاری‌های جدید اتخاذ کنیم که برای پنج سال آینده، پاسخگوی نیازهای بازار باشد.

وجود اتاق‌های فکر و آموزش تا چه میزان در پیش‌بینی بازار مؤثر است؟

یک واحد صنعتی در کشور بدون دلیل نمونه و برتر شناخته نمی‌شود؛ قطعاً گام‌هایی که این مجموعه در مسیر توسعه برداشته، در انتخابش بعنوان شرکت متعالی و سازمان برتر نقش پررنگی دارد. وقتی فولاد مبارکه توانسته در بین 36 شرکت مطرح فولادی جهان رتبه دهم را کسب کند، پس ویژگی خاصی داشته که آن را به عنوان واحدی برتر معرفی کرده است و این ویژگی، نه تجهیزات، بلکه نیروی انسانی ماست. سازمانی که از نیروهای متخصص بهره گرفته و تفکر توسعه یافته ای داشته باشد، خودبخود در مسیر ترقی قرار می‌گیرد و تنها باید آن را به روز نگه داشت. فولاد مبارکه، از ابتدای راه‌اندازی تا به امروز، بسیار بر موضوع آموزش تأکید کرده و سرمایه‌گذاری‌های فراوانی نیز در این راستا انجام داده است. نتیجه این توجهات، مغزهای متفکر خوبی هستند که در معاونت‌های مختلف این مجموعه حضور دارند. بخش های مختلف شرکت با توجه به وضعیت زیرمجموعه‌های خود، جلساتی برگزار کرده و با هم‌فکری و مشورت، طرح‌های توسعه‌ای، بهره‌برداری و ... را پیشنهاد می‌کنند. با هم‌فکری این گروه، ما می‌توانیم استراتژی‌های مناسب را برای دو تا ده سال آینده پیش‌بینی کنیم و با بهره‌گیری از پتانسیل‌های داخلی و خارجی، شرایط توسعه‌ای خود را بهبود ببخشیم. استفاده از مشاورین، اعم از حقیقی و حقوقی و بنچمارک کردن شرکت های برتر در عرصه جهانی، از دیگر سیاست‌های ما در روند توسعه است. ما وضعیت شرکت‌های موفق بین‌المللی را مورد بررسی قرار داده و از روش‌های آنها برای تبیین مسیر توسعه خود، الگو می‌گیریم. البته ممکن است یک شرکت به صورت فراگیر الگوی ما نباشد و ما در بخش‌های خاصی مانند تیم فروش، سیستم پشتیبانی و خدمات پس از فروش و ... از آن نمونه‌برداری کنیم. همواره تلاش کرده‌ایم طبق هدف‌گذاری‌های خود پیش رفته و با طی مسیر برنامه‌ریزی‌شده خود به چشم‌اندازهای تعریف‌شده خود دست پیدا کنیم.

فولاد مبارکه تا چه اندازه خود را در برابر مسئولیت‌های اجتماعی موظف می‌داند؟

شرکت فولاد مبارکه یک مجموعه دانش برتر است که در کنار شرکت‌هایی مانند سامسونگ، تویوتا، هیوندای و ... جزو 25 شرکت برتر آسیایی شناخته می‌شود. ما توانسته‌ایم در حوزه‌های مختلف اعم از تعالی سازمانی، احترام به مشتری، تأمین نیاز بازار، مسئولیت‌های اجتماعی و ... جوایز بسیاری را از آن خود کنیم. از جمله اقدامات ما در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی، تکمیل ورزشگاه نقش جهان پس از 20 سال است. مسئولیت این پروژه پس از وقفه‌های مکرر و طولانی، به فولاد مبارکه واگذار شد و ما با هزینه‌ای سنگین، اما در زمانی کوتاه ساخت آن را به اتمام رساندیم. این ورزشگاه یکی از مدرن‌ترین و زیباترین ورزشگاه‌های کشور به شمار می‌رود. علاوه‌بر این، سرمایه‌گذاری سنگینی برای احداث شبکه جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب‌های شهری شهر های همجوار انجام داده‌ایم. برگزاری جشن گلریزان برای آزادی زندانیان جرائم غیر عمد، احداث ساختمان‌های فرهنگی، مذهبی، آموزشی و خدماتی در منطقه، احداث پایگاه‌های امداد و نجات هلال‌احمر، ساخت مدرسه، بیمارستان، مراکز مذهبی و ... از دیگر اقدامات این مجموعه در راستای مسئولیت‌های اجتماعی بوده است.