حسین ابوالفتحی- تحریریه آفتاب صبح: طرح انتقال آب از جنوب آذربایجان‌غربی به دریاچه ارومیه تحت عنوان یک بسته و شامل چند پروژه مختلف است که اواخر سال ۱۳۹۴ آغاز و با وعده بهره برداری تا سال ۱۳۹۷ توسط مسوولان وقت کلید خورد، اما در نهایت در سال 1401 به نتیجه رسید و امیدها برای احیای این پهنه آبی بسیار مهم کشور را یکبار دیگر زنده کرد.
دولت سیزدهم و دریاچه ارومیه
ابلاغ مصوبه تخصیص اعتبار برای نجات دریاچه ارومیه توسط دولت سیزدهم در همان هفته‌های نخست شروع کار، نشان داد دولت مردمی حساسیت کافی نسبت به مطالبات عمومی و مشکلات زیست محیطی دارد.
محمد مخبر معاون اول رییس جمهور، مصوبه هیات وزیران درباره تخصیص اعتبار برای طرح‌های مصوب کارگروه نجات دریاچه ارومیه را ابلاغ کرد. مصوبه‌ای که با اختصاص مبلغ پنج هزار و ۵۰ میلیارد ریال به صورت تملک دارایی‌های، سرمایه‌ای به منظور تامین اعتبارات مورد نیاز طرح‌های مصوب کارگروه دریاچه ارومیه برای مدیریت خشکسالی در حوضه آبریز این دریاچه موافقت می‌کرد.
پس از انتصاب محمدصادق معتمدیان به عنوان استاندار آذربایجان‌غربی پیگیری برای احیای دریاچه ارومیه دچار تغییرات قابل توجهی شد؛ نخست اینکه او بر خلاف گذشته، روند جدیدی در مدیریت افکار عمومی پیرامون احیای دریاچه در پیش گرفت و به عنوان مقام عالی استان به جای دادن وعده‌های توخالی در مورد اتمام طرح‌های احیای دریاچه ارومیه، شفافیت با مردم و برخورد صادقانه را برگزید.
تجربه نشان داده که دولتمردان در هر زمانی که با مردم صادق بوده‌اند بازخورد مثبتی رقم خورده و این مهم سبب افزایش مشارکت اجتماعی شده است لذا برای اولین بار در تاریخ آذربایجان‌غربی طی چند دهه گذشته، مقام عالی استان به جای سرپوش گذاشتن به یک اشتباه و دادن وعده‌های بی عمل، به مشکلات فنی طرح انتقال آب از جنوب آذربایجان‌غربی اشاره و دلایل تاخیر در اتمام این طرح را برای مردم بازگو کرد؛ این اقدام مثبت و حرفه‌ای کافی بود تا جرقه‌ای برای دلگرمی مردم به احیای دریاچه ارومیه باشد.
تحقق وعده دولت سیزدهم برای احیای دریاچه ارومیه
یکی از موضوعاتی که در نخستین سفر وزیر نیرو دولت سیزدهم به آذربایجان غربی در خصوص احیای دریاچه ارومیه مورد بررسی قرار گرفت و دستورهای لازم برای رفع مشکل صادر و اجرایی شد، لاینینگ حدود ۷۵۰ متر از تونل در بخش آبرفتی بود که با تلاش شبانه روزی کارشناسان و متخصصان داخلی با محوریت قرارگاه خاتم الانبیا این کار اجرایی شد.
معتمدیان پس از انتخابش بعنوان دبیر کارگروه ملی ستاد احیای دریاچه ارومیه ضمن اشاره به اشتباهات فنی در اجرای تونل خط انتقال آب از زاب به دریاچه ارومیه اعلام کرد که ۱۰۰ درصد مصوبات سفر رییس جمهور به این استان برای احیای دریاچه، یعنی پنج هزار میلیارد ریال اختصاص یافته و هیچ مشکل اعتباری برای اتمام طرح‌های سخت افزاری انتقال آب به پیکره دریاچه ارومیه وجود ندارد.
اتمام طرح‌های سخت افزاری نجات دریاچه ارومیه سرعت ترمیم شکستگی‌های داخل تونل انتقال آب به دریاچه ارومیه به اندازه‌ای خوب بود که پیش بینی اتمام ۱۸ ماهه آن با تلاش شبانه روزی و طی چندین شیفت کاری به هشت ماه هم نرسید و اکنون عملیات اجرایی تونل انتقال آب ۳۶ کیلومتری از سد کانی سیب در پیرانشهر به سمت دریاچه ارومیه پایان یافته است.
به گفته استاندار آذربایجان‌غربی، اعتبارات لازم و تکمیلی برای اتمام طرح که به بیش از ۱۰ هزار میلیارد ریال می‌رسید پس از سفر آیت الله رئیسی به آذربایجان‌غربی و نگاه ویژه ایشان به مطالبات مردمی و مشکلات زیست محیطی، به صورت ۱۰۰ درصد تامین و پرداخت شد تا این طرح اینک در آستانه بهره برداری قرار گیرد.
بسته انتقال آب از جنوب آذربایجان‌غربی به دریاچه ارومیه شامل سد کانی سیب با ظرفیت ۲۲۰ میلیون متر مکعبی، یک تونل ۳۵.۶ کیلومتری و یک کانال بتونی ۱۱ کیلومتری است که به رودخانه «گدار» متصل و پس از طی حدود ۲۸ کیلومتر سالانه نزدیک به ۶۵۰ میلیون متر مکعب آب وارد پیکره دریاچه ارومیه خواهد کرد.
سفر رئیس دولت و افتتاح طرح انتقال آب
بالاخره پروژه عظیم تونل حدود ۳۶ کیلومتری انتقال آب از سد کانی سیب به سمت دریاچه ارومیه که از سال ۱۳۹۴کار اجرایی آن آغاز شده بود، روز گذشته با حضور و دستور رئیس دولت سیزدهم افتتاح شد. در این آیین که علی اکبر محرابیان وزیر نیرو، محمدصادق معتمدیان استاندار آذربایجان‌غربی و دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه، آیت الله سیدمهدی قریشی نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه ارومیه، معاون رئیس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست، فرماندهان و مسولات قرارگاه خاتم الانبیا و همچنین برخی دیگر از مسوولان کشوری و استانی حضور داشتند، با دستور ابراهیم رئیسی روند انتقال آب از سد کانی سیب به صورت رسمی آغاز شد.
این طرح که در مجموع برای اجرای آن، ۳۵ هزار میلیارد ریال هزینه شده است، آب از مخزن سد کانی سیب وارد تونل انتقال ۳۶ کیلومتری شده، پس از آن با ورود به کانال ۱۱ کیلومتری، به رودخانه گدار می‌رسد و پس از طی ۲۸ کیلومتر مسیر این رودخانه وارد پهنه آبی دریاچه ارومیه می‌شود.
در فاز نخست این طرح، قرار است ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب به صورت سالانه وارد دریاچه ارومیه شود. فاز دوم این طرح هم که طبق گفته مسوولان مربوطه قرار است سال آینده مورد بهره برداری قرار گیرد، با اجرای طرح‌های مرتبط انتقال آب را تا ۶۰۰ میلیون مترمکعب افزایش خواهد داد.